Mabaso: Velen verliezen hun vertrouwen in KSB, maar durven niets te zeggen
Door J. M. D. de Heer
LIMBURG – Als je in een systeem zit, ben je blind voor wat je ziet, doof voor wat je hoort. Dit gevoel heeft Zulu-voorganger Barney Mabaso als hij terugblikt op de ruim dertig jaar waarin hij nauw betrokken was bij de Kwa Sizabantu Zending (KSB). “Vele zaken zouden veel eerder tot een breuk hebben moeten leiden”, zegt hij achteraf. Maar Barney bleef “oom Erlo”, zoals hij Erlo Stegen nog altijd noemt, trouw. Totdat de breuk kwam, in juni. “Toen was het Gods tijd.”
Mabaso, afkomstig uit een hooggeplaatste familie in het Msinga-district in Kwazulu-Natal, was een van de eerste medewerkers van Erlo Stegen. Als predikant van Tugela Ferry, met zo’n 650 leden de grootste buitenpost van Kwa Sizabantu, brak hij in juni met KSB. Zijn hele gemeente volgde hem.
Mabaso was vorige week in Duitsland, waar hij ex-KSB’ers ontmoette, die evenals hij teleurgesteld het zendingswerk van Erlo Stegen de rug hebben toegekeerd. “Ik heb”, zegt hij, “met mijn hele hart oom Erlo vertrouwd. Achteraf zie ik dat hij een spel met me heeft gespeeld dat ik niet doorzag. Nooit heb ik geweten dat ik een slaaf was van oom Erlo. Ik ben bedrogen.”
Barney is des te meer teleurgesteld omdat hij vast gelooft dat God Erlo Stegen in het verleden gebruikt heeft in Zijn Koninkrijk. “Er zal ook vrucht zijn op het werk, dat geloof ik vast.”
De teleurstelling over KSB neemt ..TKST: toe, ondanks berichten van Stegen zelf dat het zendingswerk meer gezegend wordt dan ooit tevoren. Mabaso: “Velen, ook op Kwa Sizabantu zelf, hebben hun vertrouwen in de leiding verloren. Ik zou namen kunnen noemen van families en medewerkers. Maar ze houden zich stil. Men heeft mij gebeld: Barney, we zien wat er allemaal fout gaat, maar we zijn bang om iets in het openbaar te zeggen.”
De reden? De bijna 300 stafleden en vrijwilligers die op de zendingspost wonen, krijgen er kost en inwoning, maar geen vast salaris. Ze zijn dus met handen en voeten aan KSB gebonden. “Barney, zeiden ze, we krijgen ons dagelijks brood van Erlo. Daarom zijn we bang iets te zeggen.”
Barney zelf liep al langer met vragen. “Ik heb die niet verzwegen, maar wierp de onbevredigende antwoorden achter mijn rug en ging verder. Ik dacht: Wie ben ik, vergeleken met oom Erlo dat ik het beter zou weten?”
Buitenposten
Daarnaast is er het probleem van “massale misinformatie.” “De mensen die in Kwa Sizabantu wonen en werken weten heel weinig, de leiding weet alles, maar dekt moeilijke zaken zorgvuldig toe. Zo werkt het systeem nu eenmaal.”
Barney heeft in dit verband zelf ook een vraag. Hoeveel buitenposten heeft KSB in Natal? De organisatie geeft zelf antwoord op haar website: 140.
“Als er 25 echte buitenposten zijn”, zegt Mabaso, “is dat veel. Het overgrote deel van wat KSB stations noemt, zijn gewoonweg individuen of gezinnen die ergens wonen. Dat wordt dan een buitenpost genoemd. Als ik met oom Erlo op tournee ging door Europa was ik er verbaasd over dat hij over zulke grote zegeningen sprak. Ik dacht: Daar weet ik niet van, dat komt vast omdat ik een uur verwijderd van Kwa Sizabantu woon.”
De Zulu-leider weet inmiddels beter. “Er wordt gezegd dat de laatste jongerenconferentie bijzonder gezegend was. Maar ik weet van mensen op de zendingspost dat er tijdens de conferentie juist veel spanningen zijn geweest.”
Nog een voorbeeld. Via zijn website meldde KSB in juni dat tijdens een speciale dienst 33 nieuwe medewerkers, zogeheten co-workers, zijn geïntroduceerd. Normaal gesproken word je pas na een lang proces als co-worker geaccepteerd. “Maar op 9 juni”, vertelt Mabaso, “werden we door de leiding bij elkaar geroepen voor deze bijzondere dienst, die de dag daarna gehouden werd. Drieëndertig nieuwe medewerkers! Daarmee kan oom Erlo onderstrepen hoeveel zegen het werk heeft. Maar na afloop zei een vrouw tegen haar man: Heb jij je soms aangemeld als co-worker? O, antwoordde hij, ik dacht juist dat jij die wens te kennen had gegeven. Ze wisten van niets, maar heten toch co-worker.”
Wat dacht u toen u, in de tijd dat..TKST: u nog medewerker van Stegen..TKST: was, hoorde dat in Duitsland leidende KSB’ers het zendingswerk de rug toekeerden?
“Die zijn fout, dacht ik, ze zijn verloren. Als iemand KSB verliet, heette zo iemand al snel een vijand van de opwekking. En zeker als de leiding dat zegt, geloof je dat.”
Wat denkt u achteraf van de jarenlange trouw van KSB’ers aan Stegen?
“Ik verbaas me er vooral over dat Duitsers, die voor ons, Zuid-Afrikanen zo intelligent zijn, miljoenen in het zendingswerk hebben gepompt zonder ooit na te vragen waar al dat geld blijft. Ik heb dat wel aan ex-KSB’ers gevraagd. “Stegen kwam met de Bijbel en daarom vertrouwdenwe hem”, kreeg ik als antwoord.
Toedekken
De directe aanleiding voor de breuk tussen Mabaso en KSB was het bericht dat de ontvoering van Lydia Dube, de dochter van Erlo Stegens rechterhand Hilda Dube, in scène bleek te zijn gezet. Barney ging op zoek naar de waarheid achter deze mededeling, maar stuitte op onwil van de KSB-leiding, op tegenstrijdige verklaringen, onbeantwoorde vragen en het uitblijven van maatregelen en vooral het uitblijven van schuldbelijdenis. “Oom Erlo heeft de zaak twee maanden lang met alle macht proberen toe te dekken.”
Ook in het buitenland sloeg de ‘ontvoering’ in als een bom. Karl Heinz Wicker maakte het bericht over de ‘ontvoering’ bekend tijdens een bijeenkomst met zeventig tot tachtig aanhangers van KSB. “De mensen waren erg geschrokken. Sommigen hadden tranen in de ogen. Met elkaar hebben we gebeden en later, toen Lydia weer opdook, God gedankt. Als je dan achteraf hoort dat alles in feite een toneelstuk was, breekt er in je hart iets stuk.”
Mabaso: “Als medewerkers van KSB moesten we altijd opnieuw preken tegen de zonde. Maar het probleem was dat de leiding zelf boven op de zonde zat.”
Verzoening tussen de leiding en teleurgestelde ex-KSB’ers, zit dat erin?
“Mijn geloof is te klein om dat te geloven. Erlo Stegen zou dan in het publiek schuld moeten belijden, en dat blijkt tot nog toe het grootste probleem te zijn. Ik vrees dat de leiding tegenover voormalige aanhangers en ten overstaan van de buitenwacht geen schuld wíl belijden. Dat blijkt voortdurend, omdat ze de problemen liever aan de kant schuift dan dat ze eerlijk schuldbelijdt.”