Voormalige aanhangers van zendingswerk sceptisch over verklaring
Door J. M. D. de Heer
KRANSKOP – De leiding van de Kwa Sizabantu Zending (KSB) in Zuid-Afrika heeft opnieuw een verklaring het licht doen zien, waarin ze reageert op de stroom van kritische berichten in de media. In de verklaring wijst de leiding onder meer het verwijt van de hand dat in de zielzorg van KSB sprake zou zijn van “geestelijke en psychische controle.” Voormalige KSB-aanhangers reageren sceptisch op de nieuwe verklaring. Ir. S. Noorman van het comité verontrusten in Nederland noemt het stuk “onvoorstelbaar.”
Vorige maand stelde een groep verontrusten in Zuid-Afrika een “Dringende oproep aan de leiding van de Kwa Sizabantu Zending” op. Daarin kritiseerde ze de “geestelijke tirannie, hersenspoeling en manipulatie”, die het zendingswerk volgens haar kenmerken. In een persverklaring onderstreepte KSB-oprichter ds. Erlo Stegen dat er in het zendingswerk “niets sektarisch” te vinden is.
Omslag
De verklaring nam de onrust over Kwa Sizabantu echter niet weg. Onlangspubliceerde het Duitse persbureau Idea een achtergrondartikel over KSB. De auteur, Marcus Mockler, bezocht tien jaar geleden Kwa Sizabantu en kwam er positief vandaan. “Als Erlo Stegen me een maand geleden had gevraagd een tournee door Duitsland te organiseren, had ik ja gezegd.”
Wat bracht de omslag? “Ik was totaal verrast toen ik de stukken van voormalige KSB-leiders las.” In het artikel in Idea formuleert Mockler: “De verblindende schijn van de opwekking heeft aanhangers, gasten en vrienden van de zending telkens weer blind gemaakt voor de schaduwzijden.”
Idea kreeg een stroom van reacties over zich heen. Diverse brieven bevatten getuigenissen van KSB-aanhangers over de zegen die ze zeiden te ontvangen op het zendingswerk. “Ogenschijnlijk is er een schrijfactie op touw gezet.” Toch stelde de inhoud van de brieven Mockler teleur. “Op de inhoudelijke bezwaren gingen ze niet in.”
Charismatisch
Volgens de nieuwe KSB-verklaring staat de organisatie zowel in leer als in de praktijk buiten de charismatische beweging. “Alle preken en activiteiten hebben een bijbelse fundering. Dit betekent niet”, vervolgt het document, “dat we de bovennatuurlijke werking van God verwerpen.”
In de publicaties over het zendingswerk staan diverse wonderbaarlijke verhalen. Het boek “Opwekking begint bij jezelf” van Erlo Stegen vertelt over talrijke genezingswonderen, beschrijft het uitdrijven van de duivel -waarbij het geblaf van honden en het geknor van zwijnen werd gehoord- en verhaalt over een analbeet die plotseling kon lezen uit een Bijbel die uit de hemel naar beneden kwam. Degelijke verhalen riepen ook kritische reacties op. Voor de KSB-leiding staat vast dat alles getoetst moet worden aan de Schrift. Zelf wil ze vasthouden aan het Sola Scriptura, aldus de verklaring.
Schijn des kwaads
Een ander punt van kritiek betrof de bepaling dat een verloofd stel niet met elkaar mag spreken. Alleen bij zeer belangrijke beslissingen mag met de wederzijdse families erbij de kwestie worden besproken. De recente KSB-verklaring zwakt de bepaling sterk af. Op grond van de tekst “onthoud u van alle schijn des kwaads”, wordt van een verloofd stel verwacht dat ze niet op “een romantische manier” alleen gelaten worden.
Inmiddels is een stuk openbaar gekomen dat meer licht werpt over deze zaak. Hans Koller, voorzitter van KSB-Zwitserland, stelde in de bewuste brief zijn collega in Duitsland, Martin Rost, onder kritiek. De dochter van Rost was namelijk in haar verlovingstijd alleen met haar vriend gezien. “We hebben”, schreef Koller, “van Godswege een andere, reinere, duidelijker weg in de opwekking aangewezen gekregen.”
Rost negeerde de oproep zich van zijn dochter te distantiëren. Dat leverde hem een brief op van Europees leider Friedel Stegen. Deze verweet Rost dat hij nog altijd achter zijn kinderen stond “en daarmee de boze ondersteunt.” Rost had in zijn ogen een overtreding begaan tegen God en tegen “de standaard” van de Kwa Sizabantu Zending.
De verontruste comités die zich in diverse landen hebben gevormd, kritiseerden ook het punt van de zielzorg. Door het afnemen van concrete belijdenissen van zonden zouden KSB-zielzorgers geestelijke controle op de aanhangers uitoefenen.
KSB schrijft in haar jongste verklaring dat ze elke “geestelijke, emotionele of psychische controle” als onbijbels van de hand wijst. “Noch leiders, noch zielzorgers hebben enig recht om de levens te beheersen van die tot hen komen voor zielzorg.”
Zulke praktijken behoren volgens het document thuis bij “sekten als Scientology.” Als een zielzorger vertrouwe- lijke informatie openbaar maakt, is hij geen zielzorger, stelt de KSB-leiding.
Het vaIt ir. Noorman van het comité verontrusten in Nederland op dat de leiding van Kwa Sizabantu keer op keer haar onschuld bepleit. “Het beeld van haar eigen onfeilbaarheid wordt nauwkeurig in stand gehouden. Alle aantijgingen worden volkomen tegengesproken. Men weigert van zijn troon af te komen en zich te vernederen. Men wil de mythe van de opwekking op deze wijze in stand houden. Erkennen van eigen zonde, ongerechtigheid en fouten past hierniet in.”
Koos Greeff, schoonzoon van Friedel Stegen, heeft in een brief aan de KSB-leiding op de verklaring gereageerd. Greeff vraagt Erlo Stegen daarin, -“als u uw gehechtheid aan de evangelikale theologie zo vurig bekrachtigt”- een samenvatting in tien punten van Luthers leer omtrent de kerk te onderschrijven. Als een van de redenen waarom Greeff het zendingswerk van zijn familie verliet, geeft hij desgevraagd op: “Ik kon me niet langer verenigen met de onbijbelse manier van het misbruiken van de Schrift.”
Ook in Nederland duren de activiteiten van verontruste ex-KSB’ers voort. Vandaag krijgen zo’n veertig families die betrokken zijn bij de gemeente in Zeist een open brief in de bus van een gezin uit Drenthe dat negen jaar bij de organisatie betrokken was. Bij de brief is een schrijven gevoegd dat de familie eerder aan de leiding van KSB-Nederland stuurde.
De brieven, aldus de familie Van den Bosch, “zijn uit liefde en uit nood voor u allen geschreven. Zij beschrijven een onuitgesproken stuk verleden, dat ons als gezin tot op de huidige dag en in het diepst van ons wezen verdriet. Laten wij allen zuiver zijn ten opzichte van elkaar en zuiver ten opzichte van Christus.”
De KSB heeft zo’n 40.000 aanhangers in onder meer Duitsland, Nederland, Zwitserland enAustralië.
© Reformatorisch Dagblad, alle rechten voorbehouden