Ex-leider ziet geen enkel perspectief
Van onze kerkredactie
KRANSKOP – In een nieuwe verklaring hebben de zogeheten “co-workers”, de medewerkers van Kwa Sizabantu Zending (KSB) in KwaZulu-Natal, hun „oprechte spijt” uitgesproken over de schade die het werk aan personen heeft aangericht. „We stellen ons beschikbaar om door zulke mensen benaderd te worden voor verzoening.” Ex-leider Jens Nissen ziet op grond van de verklaring echter „geen enkel” perspectief voor verzoening.
De nieuwe verklaring is bedoeld als een open brief. De co-workers leggen uit waarom de KSB-leiding niet wilde praten met een delegatie onder leiding van de Evangelische Alliantie in Zuid-Afrika. Deze groep vooraanstaande Zuid-Afrikaanse christenen stelde een rapport op waarin ze op grond van de vele verhalen van voormalige aanhangers haar „diepe bezorgdheid” uitsprak over de leer en de praktijken op KSB. Elke poging om met de leiding te spreken mislukte echter, verklaarde algemeen secretaris ds. Moss Ntlha van de EA.
Niet gepast
KSB vond het, zo schrijven de co-workers, „niet gepast” om met de delegatie te spreken. Als redenen noemt de verklaring onder meer dat een dergelijke verzoeningspoging in 1977 zonder „blijvend positief resultaat” bleef. Bovendien, „KSB is niet maar een zendingsorganisatie, maar heeft zich tot een kerk ontwikkeld.” Dat betekent dat problemen intern met de leiding moeten worden opgelost, vinden de opstellers van de verklaring.
In reactie op veelgehoorde kritiek dat het KSB ontbreekt aan „aansprakelijkheid en openheid”, reageren de co-workers op een aantal punten. Ds. Erlo Stegen, oprichter van het zendingswerk, „neemt geen besluiten op eigen houtje.” Bovendien, „een van de sterkste eigenschappen van KSB is dat we erop voorbereid zijn problemen, vragen en grieven in een open dialoog het hoofd te bieden”. Immers, een van de kenmerken van opwekking is verzoening. „Binnen het lichaam van Christus wordt breed erkend dat KSB een baken voor verzoening is.”
De verklaring stelt verder dat KSB in vele kerken contacten heeft en op vele kansels in Zuid-Afrika en daarbuiten gevraagd wordt. Banden met politieke activiteiten zijn er niet, bijzondere openbaringen worden altijd getoetst aan de Bijbel en de co-workers zien KSB niet als “de Weg”, maar hebben gemeenschap met „andere geliefde kinderen van God over de hele wereld.”
KSB beheerst door angst? „Veel opwekkingen worden ervan beschuldigd dat ze de vreze des Heeren overbenadrukken”, reageren de medewerkers van Erlo Stegen. Maar „KSB regeert de mensen niet door angst.” Integendeel, „als co-workers kunnen we getuigen dat ds. Stegen gemakkelijk te benaderen is.” Bovendien, „geestelijke, emotionele of psychologische controle verwerpen we als onbijbels.”
Beschadigd
Ex-leider Jens Nissen, medeoprichter van KSB-Duitsland, ziet op grond van het document geen enkel perspectief voor verzoening. „Ik ken vele mensen die voor hun leven beschadigd zijn door de KSB-leiding. Moeten zij naar Zuid-Afrika gaan om over verzoening te praten?” Nissen vindt het voorstel ronduit „brutaal.” „De veroorzakers van veel leed gaan op een hoge troon zitten en zeggen: Kom maar naar ons toe. Niemand zal de moed opbrengen om te komen, en dan kunnen de leiders zeggen: Niemand heeft zich gemeld, alles is in orde.” Nissens oproep luidt juist: „Laat de leiding met haar verontschuldigingen naar voormalige aanhangers gaan.”
De journalist van beroep bestudeerde als KSB-leider twee jaar lang intensief de structuren en de boodschap van de organisatie, wat uiteindelijk leidde tot een breuk. Het nieuwe document bevat voor hem weinig nieuws. „KSB laat zijn huis zien, maar houdt de gordijnen zorgvuldig gesloten.”
Dat er een sfeer van „open dialoog” binnen KSB is, ontkent hij ten stelligste. „Ik garandeer dat dit onjuist is. Inderdaad, je kunt in alle openheid over al je problemen met Stegen praten. Maar aan het einde van het gesprek ben je nog niets wijzer.” Hij kan dit overigens goed begrijpen. „Een dictatoriaal systeem vergeet na verloop van jaren wat dialoog is.”
Bezwaar
Een van de ernstige bezwaren tegen KSB is dat zielzorgers belijdenissen van zonde van aanhangers aan elkaar doorvertellen en die later tegen de persoon in kwestie gebruiken. „Dan is hij niet waard een zielzorger te zijn”, stellen de co-workers in het document. „We beschouwen deze praktijk als zondig en het is niet onze policy (beleid) om belijdenissen te gebruiken als middel om controle uit te oefenen.”
Jens Nissen is uitermate geïnteresseerd in het woord policy. „Je komt het diverse malen tegen in het document. KSB weerlegt geen beschuldigingen maar draait om de hete brij heen. Het heet geen policy te zijn om leugens over voormalige aanhangers te verspreiden, het is geen policy om mensen uit te sluiten van huwelijksbevestigingen, maar ondertussen gebeurt dat volop. Je kunt iets 99 van de 100 keer doen en tegelijkertijd zeggen dat het niet een vooropgezet beleid is.”