De vertaling uit het Zoeloe is van Erwin Redinger en het commentaar van Albert Pilon. Bij de vertaling is de oorspronkelijke taal nauwgezet gevolgd. Duidelijk is te merken dat de schrijfstijl van de Zoeloes uit een lange mondelinge traditie stamt. De verteltrant mag daarom misschien vreemd zijn voor de westerse lezer, maar bevestigt juist de authenticiteit ervan.
llanga langeSonto
Gelovigen van de bekende nederzetting Kwasizabantu beklagen zich, geen slaap meer te krijgen, omdat ze last hebben van een spook. Ilanga langeSonto werd ingelicht door één van de belangrijkste senior pastors van KSB. Hij wil zijn naam niet bekend maken, omdat hij angst heeft verjaagd te worden, zoals het met anderen gebeurde. Deze pastor deelde mee dat het spook bijzonder actief is, in het bijzonder in kamer nummer 2 en 3, waar alleen vrouwen wonen (mannen en vrouwen worden op de locatie gescheiden ondergebracht). Het spook werd vorige week op een avond actief, op het moment dat een vrouw door de hitte onwel werd en besloot zich te douchen.
De vrouw vertelde dat de badruimte naast haar kamer bezet was, dus ging zij naar de volgende badkamer om te zich te douchen. Toen ze klaar was, wilde ze de tijd weten, omdat het erg laat moest zijn. Ze hoorde dat in de andere badkamer nog iemand aanwezig was en besloot om de tijd te vragen. Bij de ingang stelde ze vast, dat er onbekende schoenen hingen, waardoor ze wantrouwig werd. Niemand van de gemeenschap had zulke schoenen. Op het moment dat ze naar binnen gluurde, bemerkte ze dat de vrouw haar gezelschap helemaal niet prettig vond en angst had om zich te laten zien. Toen ze vervolgens vaststelde dat de haren van de vrouw recht omhoog stonden (kushwaqa), rende ze naar haar kamer terug. Daar vroeg ze een medebewoonster naar de tijd, die haar antwoordde dat het één uur was. Hierna besloot ze naar bed te gaan met het voornemen te slapen. Ze sliep helaas de hele nacht niet meer, omdat het spook haar wurgde tot de dageraad het verdreef. Deze inlichtingen werden door een senior pastor (oqaqabulayo) aan de pers verstrekt.
De betrokkenen zeggen dat het spook ook nu nog vanaf tien uur ‘s avonds lawaai maakt op de zolder van het gebouw en dat men daarna het geluid hoort alsof iemand over een betonvloer loopt. Iedereen die in dit gebouw woont heeft de pastor verteld dat het spook op deze wijze komt en vertrekt. Het spook beweegt de gordijnen en verlaat het gebouw door het raam. Maar komt alleen binnen bij kamer nummer 3. Wanneer dat gebeurt hoort men daar de vrouwen schreeuwen van angst (mayemaye) en pijn, vanwege al de slagen die ze in het gezicht krijgen. Op een morgen werd één van de vrouwen zo in het gezicht geslagen, dat ze een gezwollen gezicht kreeg. De pastor deelde verder mee dat een andere vrouw ook lastig gevallen wordt door het spook. Het vroeg haar zelfs naar het telefoonnummer van pastor Dumisani Makoba. Want als het spook weer komt, wil het deze pastor bellen. Hij zou dan moeten bidden voor de vrouwen in het gebouw die angst hebben en gekweld worden. De volgende nacht bezocht het (vrouwelijke) spook de vrouw in kwestie en verlangde het telefoonnummer van haar om de pastor te kunnen bellen. Het spook vroeg 4 keer het telefoonnummer, maar omdat ze het niet wist, sloeg het de vrouw met de vlakke hand in het gezicht tot haar gezicht helemaal opgezwollen was, alsof Mike Tisen (een bokser) haar geslagen had. Dit is wat de woordvoerder bekend maakte.
Verder deelde hij mee, dat vertwijfelde pogingen door vrijwillige inzet om het spook te verdrijven, niet gelukt is. Leden van verschillende koren kwamen samen om te zingen en te bidden en knielden daarbij op de bijbel. Maar ondanks dat verslechterde de situatie zich en de activiteiten van het spook namen alleen maar toe. Toen de betrokkenen de leiding inlichtten over wat er aan de hand was en hulp vroegen om in de vertrekken waar de spoken actief zijn te bidden, sloegen zij dit verzoek af. Volgens hen moeten degenen die bedreigd worden hun zonden belijden, waarna de spoken vanzelf verdwijnen zullen (zie appendix 1).
Het fenomeen nam echter in alle hevigheid toe en breidde zich uit naar het personeel van de waterfabriek Aquelle AG, die naar men zegt een onderdeel van de zogenaamde zending is. Het personeel wil niet langer overdag werken, maar ‘s nachts, zodat ze tenminste nog een beetje slaap kunnen krijgen. Want als ze ‘s nachts naar bed gaan worden ze geteisterd en de hele nacht aangevallen. De pastor dacht dat het probleem er anders voor zou staan, als de eigenaar van de locatie, Erlo Stegen, van zijn overzeese voorjaarstournee terugkomt. Hij zal dan naar verwachting het probleem met het spook effectief oplossen.
Een andere pastor die onderdeel van de leiding uit maakt, Michael Ngubane, gaf toe dat er iets aan de hand was, maar zei onvoldoende op de hoogte te zijn. En gaf de volgende verklaring: “Ik wil het niet ontkennen, maar kan op dit moment niets zeggen want wat ik weet is onvoldoende. Ik heb iets gehoord, maar helaas ontbreken mij de details. Ik kan pas spreken wanneer ik volledig geïnformeerd ben door degenen die aangevallen worden.”
Het ontstaan van de waterfabriek Aquellé (door Albert Pilon)
Erlo Stegen liet in 1996 een wichelaar met een pendel op zijn locatie zoeken naar ondergronds water. Deze poging bleek succesvol: er werd een grote onderaardse waterader gevonden van goede kwaliteit. Deze ader komt van de Drakensbergen en stroomt onderaards over een deel van een stuk grond dat Bodo Stegen jaren geleden aan KSB schonk.
Veel mensen herinneren zich de prediking en gesprekken in Zwitserland in 1996, waar Stegen meedeelde dat het een enorme onderaardse waterader betreft. Voortaan beschikt Kwasizabantu over voldoende water voor huishoudelijk gebruik, dat ook de Europese gasten ten goede zal komen. Later werd duidelijk dat een waterfabriek (in de vorm een BV) ook nog tot de mogelijkheden behoorde, die vervolgens verwezenlijkt werd. Stegen en zijn zes dochters werden aandeelhouder van de fabriek, die goed is voor een jaarlijkse winst van meerdere miljoenen.
Het is onbegrijpelijk dat Stegen witte magie gebruikte om deze bron op te sporen. Wie bereid is om zich in de publicaties over KSB van Erwin Redinger te verdiepen, zal vaststellen dat Stegen open staat voor verschillende vormen van religiositeit (www.ksb-alert.com). Redinger was, als medewerker van het eerste uur (1966 tot 1968), ooggetuige van de zogenaamde opwekking. Hij beschrijft het interreligieuze experiment van Stegen met de Zoeloevrouw Dube, waarbij de Zoeloereligie en het christelijke geloof met elkaar verstrengeld raakten. Stegen ontdekte dat hij Dube in trance kon laten gaan en wanneer hij haar vragen stelde, dadelijk antwoord kreeg. Stegen meent dat hij dat hij op deze manier zonder omwegen, rechtstreeks tot God gaat. Het handelt hier om waarzeggerij, zoals het in veel inheemse, onafhankelijke kerken in Afrika plaats vindt en niet om bijbelse profetie. Let wel dat Dube achteraf zelf niets weet van wat ze in trance doorgeeft. Evenals het “pendelen” is waarzeggerij (waarzegger is in het Zoeloe: isangoma) een vorm van witte magie. De bijbel geeft in Deuteronomium 5: 10 en 11 een aanwijzing die niet op tweeërlei wijze uit te leggen valt. “Er mag bij u geen plaats zijn voor mensen die hun zoon of dochter als offer verbranden, en evenmin voor waarzeggers, wolkenschouwers, wichelaars, tovenaars, bezweerders, en voor hen die geesten raadplegen of doden oproepen” (NBG 1951).
De bijbel stelt met haar goddelijke aanspraken de mensen voor beslissingen. Het zijn geen sympathiebetuigingen en ze laten geen compromissen toe!
Gevolgtrekking
Stegens spiritualiteit is niet verzoenbaar is met het christelijke geloof.
Dr, K. E. Koch (overleden in 1990 en Stegens vroegere vriend, schreef circa 10 boeken over KSB), wijst de praktijk van de wichelarij radicaal af. Hij stelt: “Zelfs onder christenen heerst onenigheid over de beoordeling van roede en pendel. Ik heb zelfs zendelingen, evangelisten, enz. ontmoet die meenden deze gave van God te hebben ontvangen. Hier wordt de verleidingkunst van de satan openbaar, die er in slaagt om zelfs gelovige christenen te misleiden” (1996: 513 -523).
Stegen breekt voorjaarstournee vroegtijdig af (2007)
Dit voorjaar moest Stegen zijn overzeese tournee door Europa vroegtijdig beëindigen, omdat de waterfabriek Aquelle het doelwit was geworden van een aanval van spoken. Volgens Koch zijn spookfenomenen het resultaat van de zonde van toverij (1996: 747). Mogelijk vinden de aanvallen hun gronden in de wijze waarop de waterbron van Aquelle is ontdekt. Spoken horen mijns inziens thuis onder “zwarte magie”, die zich tegen het welzijn van de mens keert. Terwijl witte magie in het voordeel van de mens wordt toegepast. De vraag is hoe de rust is weergekeerd of nog moet terugkeren bij Aquelle. Dit is alleen mogelijk als de leiders en medewerkers zich bekeren tot God en door het geloven in Zijn Zoon Jezus Christus, die gekomen is om gevangen te bevrijden. Maar voor wie de Zoeloereligie kent, weet dat ook witte magie gebruikt kan worden om boze geesten te bezweren. Hoe het verder zal gaan Aquelle? De toekomst zal uitwijzen welke geesten er regeren!
Overtuiging van zonden: werk van God of boze geesten?
De leiding adviseerde de betrokkenen hun zonden te belijden, waarna de spoken vanzelf zouden verdwijnen. Het verplicht in details belijden van zonden voor een bepaalde persoon (zielzorger) heeft geen theologische legitimatie. De ontwikkeling van deze praktijk bij KSB heeft een aantal oorzaken, waarvan nu één genoemd wordt. In 1975 viel de Geest (uthole uMoya) op de 11-jarige Lindiwe (Lindiwe is een dochter van Stegens voornaamste vertrouweling van Hilda Dube, die later met Fano Sibisi trouwde). Zij ontving stortvloeden van dromen en visioenen, waarin zonden van KSB-leden bekend gemaakt werden. Ook zijn de gedragscode en kledingvoorschriften grotendeels afkomstig van haar visioenen. Stegen dwong de resultaten van de visioenen als goddelijk te aanvaarden, waardoor de KSB-leden ernstig berispt werden vanwege hun zonden (Damron G., 2000). Door deze strenge tucht verstevigde Stegen zijn greep op de beweging.
Ook in de ‘westerse wereld’ zijn dergelijke fenomenen van zonden belijden voorgekomen. Jesse Penn-Lewis beschrijft in haar bekende boek “War on the Saints”een situatie onder christenen in Duitsland, waar een evangelist met de naam Seltz melding maakte van zogenaamde overtuiging van zonde door boze geesten. Onder zijn leiding kwamen elke maand, een week lang, een groep christenen bijeen om God meer van Zijn Geest af te smeken… en werden op ‘wonderlijke’ wijze verhoord.
Seltz bericht: “God daalde neer en was in ons midden. De geest gebruikte een vijftienjarig meisje als zijn instrument. Elke zonde van wie dan ook, werd geopenbaard werd in aller aanwezigheid. Er was één overheersende gedachte onder ons namelijk: wie zal ontkomen aan dit verterend vuur? Niemand durfde de dienst bij te wonen als er een onbeleden zonde in zijn leven was”.
Toch werd deze geest ontmaskerd als een geest van satan. Na verloop van tijd rees twijfel bij Seltz of ze wel op de juiste weg waren. Deze twijfel deelde hij met een aantal anderen, waarop ze besloten om in een andere kamer eerst te bidden. Nadat zij gebeden hadden, gingen naar de zaal waar de bijeenkomst gehouden werd. Onder het binnenkomen riep de stem van de macht in het vijftienjarige meisje:
“Wat betekent deze rebellie in uw midden? U zult ernstig gestraft worden voor uw ongeloof”. Seltz antwoordde: “Als u de Geest van God bent, zult u met ons instemmen als wij naar het Woord van God handelen en de geesten beproeven of zij uit God zijn”. Toen moest de duistere macht zichzelf openbaren door het meisje dat hij als zijn instrument gebruikt had. De geest begon verschrikkelijke, verfoeilijke grimassen te maken en gierde op een doordringende toon: “Nu ben ik ontdekt, nu ben ik ontdekt “
Aldus Seltz kwam op deze manier een einde aan wat hij aanvankelijk voor het werk van God hield, maar niets anders was dan het werk van satan (Penn-Lewis J, 2005).
Gevolgtrekking
Wanneer zonden in detail worden beleden (en steeds weer opnieuw) zijn de boze geesten tevreden en blijven rustig zolang hun aanwijzingen worden opgevolgd. In de traditionele Afrika religies is dat een bekend gegeven. In transnationale bewegingen duiken regelmatig religieuze elementen op die afkomstig zijn van traditionele Afrika religies en zich vermengen met het christelijke geloof, zodat syncretismen ontstaan. KSB is een stroming die hieraan helaas niet is ontkomen. Nieuwe syncretismen onstaan niet enkel uit de vermenging van twee oorspronkelijke tradities, maar ook door vermenging van het christelijk geloof met bestaande syncretismen. Dit laatste is het geval bij KSB waar Stegen zijn leiderschap gecombineerd heeft met het charisma van Hilde Dube, die afkomstig is van de Zionistische kerk van Mavundla.
Bronvermelding gastenboek
Het gastenboek van de internetsite www.ksb-alert.com vermeld een aantal bijdragen over de mededelingen van Stegen inzake het gebruik van wichelarij. Iemand vertelt: Ik ging naar huis en twijfelde voor het eerst of KSB wel een christelijk werk is” (bijdrage d.d. 27-06-2007). Een ander die in het gastenboek schrijft zegt het volgende: “Stegen liet door middel van wichelarij (virga divinatoria) het water opsporen voor zijn mineraalwaterfabriek. Het pendelen is occult. Wichelaars mediteren vooraf en brengen zich soms in een hypnotische toestand. Zij menen straling te kunnen op sporen en te herkennen. Een pendelroede vergemakkelijkt het zoeken (bijdrage d.d. 7-4-2007).
Bibliografie
Hammond-Tooke W D, 1989, Rituals and medicines: indigenous healing in South Africa
Jensen-Krige E, 1962, The Social System of the Zulus, Pietermaritzburg: Shuter & Shooter
Junod, HA, 1962, The life of a South African tribe; New York: University Books
Koch K.E., 1996, Okkultes ABC (vierde druk), Ulm: Ebner
Penn-Lewis J., 2005, War on the Saints, Amsterdam: Ebner
Rosenthal J, 2000, Ksb – Erlo Stegen und die Erweckung unter den Zulus, Bielefeld: CLV
Sundkler BGM, 1961, Bantu prophets in South Africa, London: Oxford University Press
Thorpe SA, 1984, African traditional religion, Pretoria: University of South Africa
Zulu M, 1992, Evangelium und Zulu-Bräuche, Marburg: Africana Marburgensia
Artikelen van Erwin Redinger
Koch, H, 2001, Kwa Sizabantu Erweckung oder religiöser Aufbruch
Redinger E., 2000, Has Ksb Got Zionist Roots?
Redinger E., 2000, Reflections on the Early Years of KSB
Redinger E., 2000, Perspectives on KSB
Damrom, G: 2000, The Problem with Kwasizabantu
datum: 14 augustus 2007